Οι επιλογές (;) των γυναικών τις απόκριες.

Από πριγκίπισσα των παραμυθιών σέξυ νοσοκόμα, καλόγρια, μαθήτρια και φλογερή τσιγγάνα.

Καρναβάλια. Για άλλους πολύ αγαπημένη γιορτή για άλλους καθόλου. Τα τελευταία χρόνια αναβιώνουν πολλά παραδοσιακά έθιμα σε όλη την Ελλάδα ενώ πολλές πόλεις πλέον πέραν της Πάτρας συναγωνίζονται για το ποια θα οργανώσει την πιο ξέφρενη γιορτή κατά την διάρκεια των ημερών της αποκριάς. Σίγουρα χρειάζεται κέφι και αυτοσαρκασμός τις ημέρες αυτές. Οι περισσότεροι ενδύονται ρόλους, χαρακτήρες, καταστάσεις με έντονα σατυρική διάθεση και πολλές στολές ξεπερνούν κάθε φαντασία. Πέρα από την σάτυρα, η πηγή έμπνευσής μας προέρχεται -συνειδητά ή ασυνείδητα- τόσο από επιθυμίες και αποθυμένα μας όσο και από στερεοτυπικούς ρόλους και καταστάσεις που συναντάμε στην καθημερινότητα μας και για κάποιο λόγο αναπαράγουμε. 

Πριν επιλέξουμε όμως τις στολές μας ως ενήλικες, οι περισσότεροι από εμάς ήμασταν τα παιδιά που χαιρόμασταν την ευκαιρία για μασκάρεμα και ξεφάντωμα. Όπως τότε έτσι και σήμερα, στα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού ένας μεγαλύτερος αποφασίζει τι θα φορέσει το παιδί του και με αυτό τον τρόπο οι επιθυμίες και τα γούστα του προβάλλονται στο παιδί του. Ακόμα και στα καρναβάλια δύσκολα μπορεί να ξεφύγει η πλειοψηφία των καρναβαλιστών από τα ριζωμένα έμφυλα στερεότυπα. Μια βόλτα στα καταστήματα με στολές δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα. 

Κάθε χρόνο οι στολές για τα αγόρια περιλαμβάνουν μία γκάμα από σούπερ ήρωες, ναύτες, καουμπόηδες, ινδιάνους, πολεμιστές, στρατιώτες, γιατρούς και δεκάδες άλλους ρόλους με κυρίαρχο το πρότυπο του δυνατού ισχυρού άντρα που ενδύεται έναν χαρακτήρα με συγκεκριμένα αρρενωπά χαρακτηριστικά. Όταν αποφασίσει κάποιο από αυτά τα αγόρια να ντυθεί γυναίκα συνήθως θα είναι επιλογή του ίδιου και όχι του γονιού και σχεδόν πάντα θα είναι με μία καθαρά σατυρική διάθεση που θα τονίζει την αδυναμία των γυναικών, την ανάγκη και το πάθος τους για κοκεταρία και σεξουαλική πρόκληση.  

                                 

Παράλληλα, οι γυναίκες έχουν τον δικό τους ιδιαίτερα στερεότυπο ρόλο στην απεικόνιση της απόκριας. Από πολύ μικρά τα κορίτσια αν δεν ντυθούν χαριτωμένα ζωάκια όπως πασχαλίτσες και ποντικάκια το τμήμα με τις στολές που μπορούν να επιλέξουν  θα είναι γεμάτο ροζ φορεματάκια και τούλια κατάλληλα για να ντυθούν Barbie, μπαλαρίνες, νεράιδες και  πριγκίπισσες χωρίς να λείπει παρά το μικρό της ηλικίας και η έντονα σεξουαλική απεικόνιση των ρόλων. Για τις μεγαλύτερες γυναίκες, οι στολές έχουν και πάλι μια έντονα σεξουαλική διάθεση και είναι φτιαγμένες ως συνοδευτικές του άντρα. Αν αυτός είναι ο αστυνόμος αυτή θα είναι η αστυνομικίνα αν είναι ο Φαραώ η ο Άραβας, αυτή είναι το χανουμάκι. Οι στολές ακόμα και στην περιγραφή τους στα on line καταστήματα αλλά και στις ετικέτες των συσκευασιών έχουν  όλες μπροστά την λέξη σέξυ. Σέξυ νοσοκόμα, σέξυ καλόγρια, σέξυ μαθήτρια, σέξυ κουνελάκι, φλογερή τσιγγάνα.                                                                      

                      

Η γυναίκα πρέπει να είναι όμορφη, έντονα μακιγιαρισμένη με τέλειες αναλογίες, γεμάτη υποσχέσεις. Ακόμα και στη διαδικασία της μεταμφίεσης ο ρόλος της περνάει μέσα από συγκεκριμένα πρότυπα που καταλήγουν να είναι έτσι γιατί αυτό είναι το θέλω και το όνειρο του άντρα οπότε γι’ αυτόν τον λόγο πρέπει να αποτελεί και επιθυμία της γυναίκας. Τα χαρακτηριστικά που εμφανίζονται στις μεταμφιέσεις είναι αυτά που  παραδοσιακά  έχουν αποδοθεί στις  γυναίκες. Παθητικοποιημένη, υποταγμένη στις ανδρικές επιθυμίες, χωρίς να φαίνεται να έχει δικά της ενδιαφέροντα και στόχους πέρα από το να είναι ελκυστική και να περιμένει τον πρίγκιπα του παραμυθιού.

Στις απόκριες δύσκολα θα υπάρξει στολή, από φόβο πως δεν θα είναι ίσως εμπορική, μιας γυναίκας που θα είναι μηχανικός, πιλότος, επιχειρηματίας, δασκάλα, στρατιωτικός. Αν αυτό γίνει για να έχει ενδιαφέρον θα πρέπει να περνάει μέσα από το φίλτρο της πρόκλησης. Η στολή  δίνει έμφαση στη θηλυκή πλευρά της γυναίκας και της υπενθυμίζει ότι πάνω απ’όλα σκοπός της είναι να «αρέσει». Ακόμα και εδώ το μήνυμα που περνάει είναι πως σκοπός των γυναικών  είναι να καταξιώσουν την ύπαρξή τους με την εξωτερική τους εμφάνιση και όχι με άλλα πνευματικά ίσως χαρίσματα. Επιβάλλεται έτσι η ομοιομορφία, στα πρότυπα της γυναικείας συμπεριφοράς και εμφάνισης που όλες πρέπει να ακολουθούν πιστά. Κάθε ίχνος ποικιλομορφίας, βασικό χαρακτηριστικό της αληθινής ομορφιάς, έχει εξαλειφθεί.

Είναι όμως αλήθεια η γυναίκα ωραιοπαθής, αθεράπευτα ρομαντική, ή είναι μια εικόνα κατασκευασμένη κάτω από την οποία υποβόσκει ένας κρυφός κοινωνικός καταναγκασμός;

Μπορεί το να «φοράει» μια γυναίκα ακόμα και ένας άντρας τον ρόλο της σεξ εργάτριας που βγαίνει παρέα με τον προαγωγό της, τη φλογερή τσιγγάνα, τη σέξυ νοσοκόμα και μαθήτρια να προκαλεί γέλια και ευθυμία κατά την διάρκεια μιας γιορτής όπως ενός μεγάλου καρναβαλιού, συντηρεί όμως και μία κουλτούρα με στερεοτυπικά προσδιορισμένα χαρακτηριστικά βάσει του φύλου. Την ώρα της διασκέδασης δύσκολα κάποιος θα σκεφτεί πως η καθημερινότητα αυτών όπως και πολλών άλλων γυναικών απέχει πολύ από την αποκριάτικη απεικόνιση και περιλαμβάνει πολλές φορές σωματική και ψυχολογική βία, εξαναγκασμό, δυστυχία και φόβο. Η σεξ εργάτρια έχει να αντιμετωπίσει πολλούς κινδύνους σε ένα επάγγελμα που μπορεί να μην είναι καν επιλογή της, η τσιγγάνα ίσως να έχει να αντιπαλέψει με την φτώχια, τον ρατσισμό και το εθιμικό της δικής της φυλής γύρω από το ρόλο της, η μαθήτρια, η νοσοκόμα τον σεξισμό με σφυρίγματα, γελάκια και εξυπνακίστικες ατάκες που φαντάζουν για την πλειοψηφία (πολύ συχνά και των γυναικών) φυσιολογική και καθόλου κατακριτέα. Μήπως λοιπόν να σκεφτούμε δύο φορές τι να ντυθούμε φέτος;