ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ

Man at sea.

Του Γ. Τσιτιρίδη 

Συναντήσαμε τον Κωνσταντίνο στο 51^ο Φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης δυο μέρες πριν την επέτειο των Δεκεμβριανών και εν μέσω μιας μεγάλης κρίσης που τα σημάδια της είναι φανερά και στον ελληνικό κινηματογράφο. 



 

Πως βλέπεις να εξελίσσεται η κατάσταση στην χώρα μας  Κωνσταντίνε?

Μεγάλη ερώτηση. Χωρίς  να είμαι Κασσάνδρα , μπορώ να πω ότι τα πράγματα οδηγούν σίγουρα σε μια μεγάλη αλλαγή καλή η κακή δεν ξέρω ,αλλά απόλυτα αναγκαία αλλαγή μετά από αυτό το παραμύθι της απόλυτης ευμάρειας και της ψευτοαριστεράς. Συνάμα όμως δυστυχώς την πληρώνουν διάφοροι που δεν είχαν την άμεση ευθύνη, χαμηλόμισθοι και συνταξιούχοι. Γίνεται μια μεγάλη επανάσταση συνηθειών ,θα κλονιστεί πολύ και η ελληνική οικογένεια μέσα σ αυτό και αυτό δεν είναι καθόλου κακό.

Μπορεί η κρίση  να μας κάνει πολύ δημιουργικούς?

Ναι σίγουρα αυτό νομίζω ότι είναι ένα από τα θετικά . Η τέχνη γεννιέται σε εποχές όχι απόλυτης ένδειας, αλλά ρήξης ,εντάσεων ,συγκρούσεων. Αν μπορεί ο κινηματογράφος και η λογοτεχνία, η εικαστική τέχνη να εκφράσει όλο αυτό και να θέσει νέες φόρμες και θέματα αυτό θα είναι καλό. Στο δικό μας χώρο διεξάγεται μια μεγάλη μάχη για να επαναπροσδιοριστεί το θέμα της χρηματοδότησης και το πώς γίνετε ο κινηματογράφους σ αυτή τη χώρα. Το παλιό απόλυτα σάπιο καθεστώς έχει πεθάνει, το νέο που έρχεται δεν είμαι σίγουρος καθόλου αν αυτοί που το εκφράζουν είναι καλόβουλοι η ανιδιοτελής. Μάλλον οποίο νομοσχέδιο και να περάσει αν δεν έχεις καλή θέληση και ανιδιοτέλεια πάντα θα υπάρχουν τρόποι παράκαμψης και διαστρέβλωσης του αρχικού σκοπού και αυτό το βλέπω και σε πολλούς Ομιχλιστές δυστυχώς.

Η συμβολική  κίνηση με το δάχτυλο που έκανες την χρονιά που ήταν υποψήφια για τα βραβεία η ταινία σου «Από την άκρη της πόλης» αν και δεν είσαι Κασσάνδρα όπως είπες εκφράζει απόλυτα την εποχή και αυτό που ζούμε τώρα.

Ήταν μια κίνηση που ξάφνιασε και απέκτησα πολλούς εχθρούς αλλά συνάμα και φίλους. Είχα μόλις γυρίσει  από την Αγγλία για να κάνω την ταινία και ο σκοπός μου ήταν να γυρίσω μετά πάλι πίσω κάτι που δεν έγινε. Αμέσως αντιλήφθηκα ότι όλο το πράγμα εδώ είναι εντελώς σάπιο . Όποιος  είχε τα μάτια ανοιχτά το έβλεπε από τότε. Το ότι κατάφερα να επιβιώσω εκείνη την δεκαετία έγινε όχι γιατί είχα τις παρέες τα κυκλώματα τα ρουσφέτια αλλά γιατί έκανα καθαρά αυτό που πίστευα και πίστευα σε έναν άλλο κινηματογράφο. Επωφελήθηκα καθαρά και μόνο από την δουλεία μου γιατί τους ανάγκασα μέσα από αυτή να μην μπορούν αν με αγνοήσουν.

Αισθάνεσαι οπότε δικαιωμένος

Αισθάνομαι πολύ δικαιωμένος και ευγνώμων στο κοινό που με πίστεψε και παρακολούθησε και τις ταινίες μου ακόμα και τις πιο δύσκολες και το κοινό μου δεν είναι μόνο το γκέι κοινό αλλά και το κοινό των Αλβανών δεύτερης γενιάς που είδαν τον Όμηρο γιατί μιλούσε για κάτι που ήταν κοντά τους. Ότι μπόρεσα με διάφορες ταινίες να προσεγγίσω διαφορετικά  στρώματα και μερίδες κοινού ήταν για μένα ευχάριστο.

Μετάνιωσες που ήρθες τελικά από το Λονδίνο στην Ελλάδα?

Όχι δεν μετάνιωσα γιατί εκείνη την εποχή και το Λονδίνο κινηματογραφικά πήγαινε από το κακό στο χειρότερο . Διαλύσανε τον ανεξάρτητο κινηματογράφο , το life style ήταν ανεξέλεγκτο. Το μόνο καλό στο Λονδίνο είναι ότι αυτό που λέμε queer, το queer politics έχει γίνει mainstream εντελώς και έτσι μπορείς να δεις και 6 η ώρα το απόγευμα στην τηλεόραση δυο άντρες η δυο γυναίκες να φιλιούνται κάτι που είναι ακόμα αδιανόητο για να την Ελλάδα να συμβεί. Αυτή η ενσωμάτωση η αφομοίωση η αποδοχή  που έκανε την ομοφυλοφιλία συνώνυμη με την ομοκανονικότητα  είναι κάτι πολύ θετικό και σου γεννάει και σκέψεις περί μπαναλιτε. Αλλά εδώ είμαστε ετεροχρονισμένοι και έχουμε ακόμα πολύ δρόμο να διανύσουμε  για να γίνουμε πραγματικά αποδεκτοί από γονείς, οικογένεια κοινωνία, θεσμούς.

Εσύ κάνεις queer cinema η έχεις φύγει από αυτά τα στεγανά ?

Έχω ξεκινήσει από αυτό και ήμουν ενταγμένος αποκλειστικά. Τώρα βαριέμαι . Μεγάλωσα το 80 στο Λονδίνο σε ένα καταπιεστικό αλλά πολύ ελεύθερο καθεστώς που μπορούσες να αρθρώσεις λόγο για τις ερωτικές σου επιλογές παρά την τρομακτική εκείνη καμπάνια για το aids  και τον συντηρητισμό επι Θάτσερ. Στην Ελλάδα ποτέ δεν μιλούσαμε γινόντουσαν όλα κάτω από το χαλί κρυφά. Το queer cinema ήταν ένας διάλογος με τους γκέι  και συνάμα με το ευρύ κοινό και πήρα μέρος σ αυτόν το διάλογο κινηματογραφικά  και πολιτικά και κάποια στιγμή τελείωσε και στάθηκα και σε άλλα θέματα. Το αντρικό σώμα βέβαια στις ταινίες μου συνεχίζει να παίζει ένα κάποιο ρόλο αλλά θα πάω τώρα να κάνω μια γκέι ταινία ? Μου φαίνετε ρετρό. Για μένα θα ήταν ένα βήμα πίσω.

Πως βλέπεις να εξελίσσεται η γκέι και η queer κουλτούρα στην Ελλάδα σήμερα ?

 Είναι  σαν η δεύτερη εκδοχή ένα δεύτερο κύμα που το βλέπω αυτή τη φορά σε μια άλλη χώρα να εξελίσσεται 20 χρόνια μετά. Αυτό μετανιώνω στην Ελλάδα γαμώτο αυτή την καθυστέρηση. Ενώ είχαμε τους καλύτερους γκέι ποιητές από το Καβάφη έως τον Χριστιανόπουλο..

Η δυσκολία είχε και την δημιουργικότητα της . Τώρα είναι όλα εύκολα….

Είναι όπως σε κάθε άλλη χώρα . Το να είσαι γκέι δεν είναι τίποτα μπορεί να είναι και ένα απόλυτα μπαναλ και συνηθισμένο γεγονός και καλά κάνει και είναι . Δεν έχει το τσαμπουκα το τσαγανό του παρατατικού που υπήρχε πριν 20 χρόνια. Αυτό δεν με ενοχλεί. Περνάμε  όπως στην φύση τις εποχές μας η άνοιξη έχει το ξέσπασμα μετά περνάς σε ήρεμη φάση δεν είναι κακό είναι φυσιολογικό.  Απλά το περνάμε αργά. Η Στρέλλα ας πούμε του Πάνου Κούτρα που είναι μια καλή ταινία έπρεπε να γίνει τότε και όχι αυτή η αισχρή ταινία του Κατακουζηνού ο Άγγελος. Δεν είχε ιδέα για το θέμα και είχε το θράσος  να κάνει μια τέτοια ταινία την ίδια εποχή που στην Ισπανία ο Αλμοδοβάρ έκανε το Νόμο του πάθους . Αυτή ήταν η διαφορά μας. Ο ένας έκανε σινεμά και ο άλλος έκανε αυτή την παπάρα που λέγεται Άγγελος. Εκεί συνοψίζετε όλο το πρόβλημα της σύγχρονης νεοελληνικής κοινωνίας.

Τι λες για το γάμο?

Είναι ένα δικαίωμα δημοκρατικό που δεν μπορείς να το αφαιρέσεις από κανέναν είτε γκέι είτε στρέητ  και είναι και πολύ ρομαντικό αν πιστεύεις ότι μπορείς να ζήσεις με ένα άτομο για το υπόλοιπο της ζωής σου , το βρίσκω συναισθηματικό με την καλή έννοια όμως.

Μια απόφαση ζωής που θαυμάζω και χειροκροτώ. Δεν είναι μια κακή μίμηση της ετεροφυλόφιλης κοινωνίας  όπως λένε κάποιοι και ότι πρέπει το ευκαιριακό σέξ να επικρατεί πάντα στην ζωή μας. Γιατί θα πρέπει οι γκέι να είναι κάτι σαν αντάρτες και επαναστάτες στο βουνό?

Τι σε κάνει και θυμώνεις πολύ?

Ήμουν πολύ θυμωμένος πριν 5 χρόνια σε σημείο απομονωτισμού δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με τους γύρω μου. Έβλεπα όλο αυτό το πλαστό πράγμα , το φαντεζί το life style καταλάβαινες –έχω κάνει και οικονομικά στο πανεπιστήμιο – έλεγα δεν είναι δυνατόν να μπορεί να συμβεί αυτό. Και με ενοχλεί και η έλλειψη ευγένειας η έλλειψη αστικής κουλτούρας Το πολιτισμικό επίπεδο που πέφτει όλο και πιο χαμηλά και όλα γίνονται τηλεόραση, η απόλυτη μιζέρια στις ανθρώπινες σχέσεις  μ αυτά θύμωνα. Τώρα λιγότερο μετά τα Δεκεμβριανά γιατί ο θυμός κατάλαβα ότι γενικευτικέ. Τώρα είμαι περισσότερο ήρεμος γιατί από μόνος του ο θυμός τελικά δεν σε οδηγεί πουθενά, χρειάζεσαι και μια νηφάλια αντίδραση και εκτίμηση των πραγμάτων. Πιστεύω όμως ότι η κοινωνία αρχίζει και ωριμάζει και οργανώνεται . Στην γειτονιά μου στο κέντρο υπάρχουν ομάδες που δεν υποκινούνται από κόμματα . βλέπω σπόρους αντίσταση έξω από τα κομματικά πλαίσια.

Με τις ταινίες σου μιλάς για το θέμα των μεταναστών και του περιθωρίου .

Κάποιοι μπορεί και να σοκαρίστηκαν και να σε μίσησαν γ αυτό. Το έβλεπα στα μάτια του κόσμου πως με κοιτούσε στο δρόμο γιατί ξαφνικά γίνεσαι γνωστός  και αυτό είναι κάτι που δεν μ αρέσει. Εκείνη  την εποχή με τρόμαζε αυτό μετά τον Όμηρο. Νόμιζα ότι θα με χτυπήσουν κάποια στιγμή. Αυτά  τα σιωπηλά βλέμματα τα βουβά σαν να είχα περάσει κάποια εθνικά όρια και είπα κάτι που δεν ήταν επιτρεπτό.

.

Από όλες τις ταινίες σου αυτή για την οποία σε γνωρίζουν όλοι είναι ο Δεκαπενταύγουστος

Ήταν η πιο δημοφιλής ταινία, αυτή που μιλούσε στην ψυχή του μέσου έλληνα έδειχνε τα προβλήματα αλλά ήταν πιο μυθική είχε το ταξίδι το καλοκαίρι το δεκαπενταύγουστο όλα αυτά που ηχούν μέσα στον έλληνα πάρα πολύ. Και είναι αυτή που έχει ελπίδα στο τέλος η πιο ελπιδοφόρα ταινία και ας αφήνει ερωτηματικά.

Και υπάρχει και η περιβόητη σκηνή με το φόρεμα.  Που όλοι αναρωτιούνται γιατί γαμωτο το φοράει?

Το φόρεμα αυτό μου στοίχισε μάλλον και ένα βραβείο που θα έπαιρνα  στο Βερολίνο αλλά το έχασα γ αυτή τη σκηνή. Το φόρεμα είναι η επιθυμία όλων μας ενδόμυχα στην ανωνυμία , στο σπίτι μας  εκεί που δεν μας βλέπει κανείς ,να θέλουμε όλοι να γίνουμε λίγο τρανς να βάλουμε το σουτιέν  το τάνγκα. Θέλουμε  να παίξουμε με τους ρόλους, ενδυματολογικά αλλά και με το ίδιο το σώμα μας  καθαρά ερωτικά . Αυτό ήταν και η  ειρωνεία  ότι εκεί που πιστεύει ότι είναι σε μια αδεία πόλη  σε μια άδεια πολυκατοικία και έχει την απόλυτη ασφάλεια να κάνει αυτό το πράγμα, έρχεται αντιμέτωπος με τούς μπάτσους και τρομάζει και αρχίζει και διασχίζει τους δρόμους μίας  αδείας Αθήνας με το φόρεμα.

Νιώθεις ανασφάλεια ως καλλιτέχνης εσύ ας πούμε είσαι και  πολυπράγμων ,  μπορεί κάποιος να ζήσει εύκολα από την τέχνη?

Όχι δεν μπορείς να ζήσεις εύκολα είναι πολύ ψυχοφθόρο και είναι απλό το  γιατί δεν μπορείς .έχουμε μια αισχρή παιδεία , δεν μπορείς να μιλήσεις για σινεμά χωρίς να υπάρχει και η τηλεόραση. Η τηλεόραση είναι η απόλυτη σαβούρα είναι σκατα τελείως και περιμένουμε από τον κινηματογράφο να κάνει το ποιοτικό και να πάει να το δει ο κόσμος , τα παιδία που δεν έχουν παιδεία , που δεν έχουν διαβάσει κανένα βιβλίο εκτός από τα σχολικά τους βιβλία και αν τα έχουν διαβάσει και αυτά . Πως είναι δυνατόν έτσι να υπάρχει κοινό γ αυτό το σινεμά?

Οι μεγάλες εισπρακτικές επιτυχίες στο σινεμά είναι τα απόλυτα μπάζα γιατί αυτό έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε είναι η μετάφραση της τηλεοπτικής θρασιλας σε κινηματογράφο. Αυτό δεν είναι σινεμά.

Το trash  δεν είναι καλό ?

Όταν είναι συνειδητά trash όπως στον John Watters  ας πούμε

Ένα πράγμα κιτς συνειδητό .

Το trash αυτό που λέω εγώ είναι να είσαι σκουπίδι και να πιστεύεις ότι είσαι κάτι άλλο, αυτό είναι το επικίνδυνο. Πως περιμένουμε λοιπόν από τον ποιοτικό κινηματογράφο να επιβιώσει και να έχει  κοινό? Και να μιλήσει για την οικογένεια,  τις σχέσεις την πολική. Δεν υπάρχει αυτό το κοινό και ειδικά στην Ελλάδα μια τόσο μικρή χώρα. Αυτή είναι λοιπόν η τραγωδία μας.

Παρ όλες τις  δυσκολίες δεν σταματάς να κάνεις ταινίες. Τελειώνεις τώρα την επόμενη σου που έχει τίτλο Mea at sea Ναυαγός . Έχουμε ακούσει και διαβάσει πολλά.

Μπορεί να είναι και η τελευταία ταινία που κάνω γιατί πραγματικά έχω κουραστεί. Ήταν μια ταινία που κράτησε πολλά χρόνια  από σενάριο, εύρεση ηθοποιών , πλοίου και post production .  Μάλλον η πιο δύσκολη ταινία μου. Πάλι μιλώ για τα σύνορα μέσα μας μεταφορικά. Αυτό το τάνκερ για μένα είναι η Ομόνοια εν πλω. Νομίζω ότι κάνω μια στροφή σε έναν πολύ κλινικό και χειρουργικό κινηματογράφο  δηλαδή είναι ένα ψυχρό θεώρημα μπορείς να την πεις εγκεφαλική ελλειπτική ταινία. Στο τέλος ο καπετάνιος αποδρά με τα παιδιά σε ένα ανοιχτό πέλαγος. Είναι σαν να φεύγεις από τα εθνικά σύνορα που είναι πάντα φοβικά κλειστά και καταπιεστικά. Κάνει ένα προσωπικό ταξίδι, έρχεται αντιμέτωπος με την ιδία του την ενοχή και μέσα από αυτά τα παιδιά κάνει ένα ποιοτικό άλμα προς το άγνωστο αλλά ένα άλμα θετικό. Αυτή ένια η ταινία. Είναι μια σκληρή ταινία.  Ένα τανκερ που ταξιδεύει αλλά και εγκλωβίζει. Μια μηχανή που βουίζει σε μια απέραντη θάλασσα.

Οι άνθρωποι ερωτεύονται σήμερα?

Όπως και στον πόλεμο που είναι μια ακραία κατάσταση ,δεν ξέρεις απ μέρα σε μέρα αν ζήσεις η αν θα πεθάνεις έτσι και σήμερα η μονή φυγή προς τα εμπρός είναι το σώμα και η αγάπη. Πάντα εν μέσω βομβαρδισμών γινόταν πάρτι. Και αν και δεν έχει γράψει κανείς  γ αυτό και στην Ελλάδα στην κατοχή μάλλον τα ιδία γαμησια πέφτανε αλλά δεν ξέρω αν ο πουριτανισμός ο ελληνικός δεν το φανερώνει .

Πάντα ο έλληνας θέλει να πιστέψει κάπου. Που  θα στραφούμε?

Πρέπει ο νεοέλληνας να πιστέψει στην δύναμη της αυτόνομης σκέψης και πράξης και να μην ακουμπά τις ελπίδες τους σε άλλους, αρχηγούς κομμάτων, θρησκείες και να σπάσει αυτό το πελατειακό. Πρέπει το συλλογικό να μπει επιτελούς μπροστά και να παραμεριστεί το ατομικό. Ο κόσμος αρχίζει και αφυπνίζεται υπάρχουν οι ποδηλάτες στους δρόμους της Αθήνας που κατεβαίνουν , αντιρατσιστικές οργανώσεις σε διαφορές συνοικίες ότι υπαρχή το Screw - όχι για να σε κολακέψω -αλλά πριν 10 χρόνια ήταν αδιανόητο ένα περιοδικό με τέτοια θέματα και τόση διαφήμιση, ένα πλαίσιο που εκφράζει μια κοινότητα  την γκει queer κουλτούρα και ότι αυτή κάνει και πως κινείται .

Πρέπει να κρύβουμε την σεξουαλική μας ταυτότητα

Αν κάποιος δεν θέλει να το δηλώσει εντάξει, είναι ενα προσωπικά δεδομένο. Αν δεν βγαίνει να βρίζει να κάνει κακό και να προκαλεί καλά κάνει δικαίωμα του είναι .

Αυτό το κατανοώ αλλά όταν ένας είναι κρυφός και βρίζει συνάμα από κόμπλεξ και σύμπλεγμα τότε θέλει ξεμπρόστιασμα σίγουρα.

Θα ήταν καλό να μην χρειάζεται να δηλώνουμε την σεξουαλική μας ταυτότητα , αλλά δεν ζούμε στην ιδανική κοινωνία αλλά σε μια μαλακισμενη που πρέπει να μαχόμαστε συνέχεια για το δικαίωμα ύπαρξης μας και τις ελευθερίες μας .

Το πιο ριζοσπαστικό θα ήταν να περπατώ στο δρόμο να με φιλάει το αγόρι μου και όταν το ρωτάς αν είναι  γκει να σου λέει

Όχι δεν είμαι άπλα αγαπώ αυτό το άτομο. Αυτό   θα ήταν το πιο ωραίο και το πιο ειλικρινές

Μπορεί αυτή τι στιγμή να αγαπάς αυτό και το άλλο ένα άλλο.

Θα έκανες κάτι διαφορετικό στο μέλλον που δεν θα είναι σινεμά αλλά άλλος τρόπος έκφρασης?

Προς τα εκεί οδεύω όπως βλέπω. Έχω ζήσει ωραία τα τελευταία χρόνια με τις ταινίες μου έχω ταξιδέψει  πολύ και έχω κάνει πολλά διαφορετικά πράγματά για να αποσυμπιεστεί η τρέλα σου (γελάει). Αλλά είναι και πολύ ψυχοφθόρο όλο αυτό.

Μπορείς να υποκύψεις στην φτήνια για να βγάλεις λεφτά?

Εγω δεν μπορώ να το κάνω αλλά αυτό είναι στην κρίση του καθενός.

 (Πρώτη δημοσίευση περιοδικό screw)